Το θέμα της εκομπής της 28ης Μαίου 2008 ήταν το ζήτημα της Παιδείας, της έρευνας και της τεχνολογίας στην Ελλάδα. Ο Κος Σαβίδης καλώντας μόνο πρυτάνεις και τον ΓΓ Έρευνας & Τεχνολογίας εγκλωβίστηκε στο μόνο θέμα για το οποίο μπορούσαν να μιλήσουν, δηλαδή την έρευνα και την τεχνολογία. Ξέχωρα του ότι μόνο ένας από αυτούς αναφέρθηκε στην ανάγκη της Παιδεία ως προϋπόθεση της έρευνας & τεχνολογίας, κανένας δεν είπε τίποτε απολύτως για το περιεχόμενο της Παιδείας.
Μάλλον ούτε και για το συγκεκριμένο περιεχόμενο της έρευνας μίλησαν, απλά όλοι παπαγάλισαν τα γνωστά πλέον κλισέ, όπως το ότι η έρευνα παράγει γνώση, ότι η παραγωγή νέας γνώσης παράγει πλούτο, ότι είμαστε ως χώρα πάρα πολύ πίσω στον τομέα αυτό και αναγκαζόμαστε να εισαγάγουμε μονίμως τεχνολογία, ότι ολόκληρη η Ευρώπη είναι πίσω και έχει θέσει φιλόδοξους στόχους στον τομέα αυτό, πως για να σταθούμε στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον πρέπει να αποκτήσουμε έρευνα αιχμής, δηλαδή τόσο το κράτος όσος και οι επιχειρήσεις να ξοδέψουν χρήματα στην έρευνα, κλπ, κλπ.
Πάντως ο Κος Σαβίδης μας είχε προετοιμάσει για τις προθέσεις (ικανότητες; γνώσεις;) των συνομιλητών του τοποθετώντας στην κατάλληλη σειρά τις λέξεις στον τίτλο της εκπομπής του. Πρώτα η έρευνα, μετά η τεχνολογία, τελευταία (και καταϊδρωμένη) η παιδεία.
Εκτός του ότι κανένας δεν μίλησε ουσιαστικά για την παιδεία και τον (ανύπαρκτο) ρόλο των Πανεπιστημίων σε αυτήν, έκαναν επίδειξη και προσωπικής έλειψης παιδείας, αφού αγνόησαν παντελώς (ως συνηθίζεται να γίνεται στις ακαδημαϊκές "αφ υψηλού" διαλέξεις "έδρας") τον διάλογο και πληθώρα ερωτημάτων που έθεσαν φοιτητές και απλοί πολίτες μέσω του blog της εκπομπής. Έτσι αντιλαμβάνονται την σχέση τους με τους πελάτες - φοιτητές τους, κατά τα άλλα ζητούν απο τους γονείς τους - εργαζόμενους παραπάνω χρήματα για έρευνα ...
Τα δικά μας ερωτήματα/παρατηρήσεις πάνω στο θέμα (που φυσικά έμειναν χωρίς διάλογο) ήταν:
* Ποιά είναι η άποψη των Κων καθηγητών (την αντίδραση των οποίων βεβαίως και κατανοούμε καθώς και την δικαιολογημένη επαγγελματική και συντεχνιακή τους αγωνία όταν καταστρέφονται οι εγκαταστάσεις τους και προπιλακίζονται οι ίδιοι) για την ΣΧΕΣΗ Έρευνας/ Τεχνολογίας και ΠΑΙΔΕΙΑΣ; Εαν δεν προβληματιστούμε πάνω σε αυτό δεν νομίζω πως θα αλλάξει κάτι στα Πανεπιστήμια.Τι σχέση έχουν η μοριακή βιολογία, η πληροφορική, η επιστήμη της ατμόσφαιρας, η νανοτεχνολογία, τι σχέση έχουν όλες αυτές οι γνώσεις με την ΠΑΙΔΕΙΑ του απλού ανθρώπου; Τι σχέση έχουν αυτά με τις υπαρξιακές αγωνίες του , με την ωριμότητά του, την επίγνωση της θέσης του στον Κόσμο, με την ικανότητά του να ξεχωρίζει τι είναι καλό, τι είναι Άριστο και τι είναι επιζήμιο; Τι σχέση έχει η στεγνή γνώση-για-την-γνώση, με την σοφία για το τι πρέπει να γνωρίζουμε και τι θα πρέπει να αφήνουμε αγνώριστο;
* Η δική μας άποψη είναι πως το μόνο που μπορεί να καταφέρει η ΩΜΗ Τεχνολογία (χωρίς να έχει προηγηθεί δηλαδή η Παιδεία) είναι να παρέχει ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ και ΨΕΥΤΟ-ανέσεις. Μετατρέπονται έτσι οι ανθρώπινες "μάζες", όλοι εμείς δηλαδή, σε άβουλους καταναλωτές - ΧΡΗΣΤΕΣ των προϊόντων/ ευκολιών της τεχνολογίας.
* Πως απαντούν οι εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας στο γεγονός ότι η τεχνολογική έρευνα και τα τεχνολογικά προϊόντα χρησιμοποιούνται εις βάρος των ανθρώπων και των άλλων μορφών ζωής; Τα παραδείγματα είναι αμέτρητα, απο το DDT, τα CFCs, τις χρωστικές και άλλες τεχνητές ουσίες, στα σύγχρονα και υπεραυτόματα σφαγεία ζώων, στα μεταλαγμένα, μέχρι τις πυρηνκές βόμβες!Τι σχέση έχουν όλα αυτά τα Παιγνίδια, τα μέσα ενίσχυσης του ΑΤΟΜΙΚΟΥ Ψευτο-ΕΓΩ και συνεχής ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ του ανθρώπου από τεχνολογικά δεκανίκια με την ΠΑΙΔΕΙΑ; Εαν οι εκπρόσωποι δεν συλογιστούν αυτήν την διάσταση, ίσως να μην καταφέρουν ποτέ να κατανοήσουν γιατί κάποιοι νέοι, απλοί άνθρωποι δεν τους βλέπουν παρά μόνο ως εκπροσώπους μιας ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΛΙΤ που υποβαθμίζει την ΠΑΙΔΕΙΑ αντί να την παράγει !!!
Αλλά φαίνεται - και φάνηκε αυτό στην εκομπή - πως οι εργαζόμενοι στα ελληνικά Πανεπιστήμια δεν είναι εκπαιδευτές. Στο μόνο στο οποίο έχουν εκπαιδευτεί - όπως και όλοι εμείς που μεγαλώσουμε μέσα στην Δυτική κουλτούρα - είναι πως να συμμετέχουν αποτελεσματικά στον πολιτισμό της ΤΕΧΝΙΚΗΣ! Η εισαγωγή μας στα Πανεπιστήμια μας παρέχει την κατάρτιση στην Τεχνική, δηλαδή εκείνες της γνωσιακές ικανότητες που μπορούν να μας εξασφαλίσουν ΑΤΟΜΙΚΗ προστιθέμενη αξία (special δηλαδή ικανότητες, αντίστοιχες των γαμψών ονύχων, σουβλερών δοντιών, "γατίσιας" όρασης, κλπ του ζωϊκού - φυσικού βασιλείου), εκείνες δηλαδή τις ικανότητες που θα μας βοηθήοσυν να επικρατήσουμε - επιβιώσουμε έναντι των άλλων ζώων (εεε, ανθρώπων και άλλων ζώων ήθελα να πω ...).
Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα, η φυσική επιλογή συνεχίζεται και μέσα στον ΤΕΧΝΙΚΟ μας πολιτισμό. Παρόλο που πολλοί νομίζουν πως υποτίθεται ότι όλες αυτές οι επιστημονικές ανακαλύψεις (ιατρική, βιοτεχνολογίες, κλπ) και τεχνολογίες (πληροφορική, μεταφορές, εξωτικά υλικά, κλπ) γίνονται για το "καλό" του ανθρώπου, στην πραγματικότητα δεν ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ τι είναι ΚΑΛΟ.
Η συμμετοχή μας στην Τεχνική δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά ωμό ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ. Συμμετέχουμε στην ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ του ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟΥ, μόνο που αυτή λαμβάνει χώρα στην Τεχνόσφαιρα.
Αυτή δυστυχώς είναι η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΡΙΖΑ του Home Sapiens Sapiens, η καταγωγή του είδους μας . Χάρις στην ψυχοσύνθεση - ικανότητα του αδίστακτου εξολοθρευτή - ανταγωνιστή αλλά και χάρις στην ανάπτυξη της ΤΕΧΝΙΚΗΣ, το είδος μας επικράτησε του Homo Νεάρντενταλ, χάρις σε αυτήν εξαφάνισε όλα τα άλλα ανθρωποειδή και συνεχίζει να εξαφανίζει σήμερα είδη με ασύληπτους ρυθμούς (10.000 ταχύτερα απ΄ ότι η φυσιολογική εξαφάνιση, η επονομαζόμενη "εξαφάνιση υποβάθρου").
Μερικοί παρουσιάζουν τα Πανεπιστήμια ως "ναούς γνώσης". Η Τεχνική έχει αποκτήσει και εκείνη την Μεταφυσική της διάσταση και ο παραλληλισμός των Πανεπιστημίων με ναούς, των καθηγητών με δεσπότες και της Τεχνικής ως της σύγχρονης θρησκείας, θυμίζει πολύ την μεταφυσική διάσταση των Οικονομικών και των Ελεύθερων (sic) Αγορών. Στους περισσότερους διαφεύγει το γεγονός ότι, δυστυχώς, πίσω απο τις τεχνολογίες και τις επιστήμες υπάρχουν ΖΩΝΤΑΝΟΙ άνθρωποι, φιλόδοξοι άνθρωποι, ματαιό-δοξοι άνθρωποι, άνθρωποι που κινούν τα νήματα!
Τα Πανεπιστήμια δεν είναι μεταφυσικές Πολιτείες της Θεάς Τεχνικής. Τα Πανεπιστήμια λειτουυγούν κάτω από την καθοδήγηση ζωντανών ανθρώπων, ανθρώπων με εξαιρετικές νοητικές ικανότητες, με ΒΟΥΛΗΣΗ και πολύ έντονες ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ ελέγχου, εξουσίας και επικράτησης! Όχι μην ψάχνετε γύρω σας για τους Μπούσηδες, τους Μπίλ Γκαίτς και τους Βγενόπουλους ... κοιτάξτε και λιγάκι μέσα σας και θα καταλάβετε καλύτερα τι εννοώ.
Τι σχέση έχει λοιπόν η ΠΑΙΔΕΙΑ με όλα αυτά; ΤΕΡΑΣΤΙΑ! Εξαρτάται πως θέλει να την προσεγγίσει κανείς, εαν θέλει δηλαδή να την ΥΠΟΒΙΒΑΣΕΙ σε μια καθαρά ΧΡΗΣΤΙΚΗ, κατάφορα ατομικιστική αλλά σίγουρα σύγχρονη έννοια ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ.
Τότε ΠΑΙΔΕΙΑ = ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ !
Όμως, σύμφωνα με την αρχαιελληνική της σημασία, η ΠΑΙΔΕΙΑ δεν αφορούσε μόνο την κατάρτιση στις επιστήμες αλλά και στις ΤΕΧΝΕΣ, τον ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ και στην ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ! Η ΠΑΙΔΕΙΑ ήταν το ΠΑΙΔΕΜΑ σώματος και πνεύματος, τουλάχιστον για τους κλασικούς, με σκοπό την ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗ του ανθρώπου. Βέβαια για εκείνους άνθρωπος ήταν η ΙΔΕΑ Άνθρωπος. Ο προορισμός του ήταν ο άνθρωπος και όχι η αρχή του (δηλαδή το ζωώδες υπόστρωμά του).
Η Παιδεία δηλαδή αντανακλούσε μια ΚΟΣΜΟ-αντίληψη και μια άποψη για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και ποιά η αποστολή σου μέσα στον Κόσμο!
Η ΠΑΙΔΕΙΑ δεν μπορεί να απομονωθεί απο το ευρύτερο ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ πλαίσιο , τον ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΦΑΚΟ μιας κοινωνίας ... Η σημερινή ανυπαρξία ουσιατικά Παιδείας οφείλεται στο γεγονός πως ο Πολιτισμικός Φακός μας είναι κατάφωρα Ωφελιμιστικός, Ατομικιστικός και Χρηστικός!
Έτσι εαν ΔΕΝ θέλουμε να ασχοληθούμε ΜΟΝΟ με την ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ αλλά θέλουμε να μιλήσουμε για Παιδεία, δεν μπορούμε να το κάνουμε εαν δεν απαντήσουμε πρώτα στα ερωτήματα "Ποιό είναι το νόημα της ζωής;", "Τι είναι φύση; Τι είναι φυσικό;", "Τι είναι ο άνθρωπος και ποιός ο ρόλος του πάνω στην γή;" "Τι είναι ΚΑΛΟ (Αγαθό);"
Κε Σαβίδη αυτά τα τελευταία νομίζω είναι πολύ ενδιαφέροντα φιλοσοφικά ζητήματα για να γεμίσουν αρκετές εκπομπές σας.Για την σημερινή εκομπή θα επιθυμούσα οι ομιλητές σας να κάνουν έναν σαφή διαχωρισμό μεταξύ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ και ΠΑΙΔΕΙΑΣ ....!
Πάντως για να μην νομισθεί ότι δεν υπάρχει - ούτε υπήρξε ποτέ - ένας παιδευτικός καθηγητής στα ελληνικά Πανεπιστήμια, αλλά και για να γίνει περισσότερο κατανοητώ τι εννοούμε με τον όρο "Παιδεία", όσοι ενδιαφέρονται ας παρακολουθήσουν μια "περιφερειακή" (ως προς το βασικό αντικείμενο της Πανεπιστημιακής λειτουργίας που είνα η κατάρτιση) διάλεξη, ενός πολύ μεγάλου και παρεξηγημένου σύγχρονα έλληνα στοχαστή-καθηγητή:
Ακολυθεί ένα πολύ ενδιαφέρον/ ευχάριστο video που περιγράφει τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος, παγκοσμίως, καθώς και το πως σκοτώνει την δημιουργικότητα
http://www.ted.com/index.php/talks/ken_robinson_says_schools_kill_creativity.html
